Heb jij wel
genoeg energie?
Het trainen voor een triathlon kost veel energie. Het is belangrijk om voldoende te eten, niet alleen om goed te kunnen herstellen, waardoor je lichaam en spieren sterker worden, maar ook om daarnaast alle processen in je lichaam goed te laten verlopen. Soms ontstaat er een disbalans en kom je energie tekort, waardoor je bijvoorbeeld sneller geblesseerd raakt of minder gaat presteren. Bondsarts Mirjam Steunebrink vertelt waar je als sporter op moet letten.
(Top)sporters zijn continue bezig met trainen en het herstel daarvan, zodat het lichaam de mogelijkheid krijgt om sterker te worden. Voeding speelt daarin een belangrijke rol. Goede prestaties gaan hand in hand met een optimale balans tussen voeding en training. “Dat evenwicht is niet altijd eenvoudig te vinden”, weet Mirjam Steunebrink die als sportarts geregeld atleten met een energietekort, ook wel RED-S genoemd, in haar behandelkamer ziet.
RED-S is een afkorting die staat voor ‘Relative Energy Deficiency in Sport’ wat vrij vertaald ‘Relatief energie tekort bij sport’ betekent. “Het komt er op neer dat je net te weinig energie binnenkrijgt om alle processen in je lichaam goed te laten verlopen. Een energietekort ontstaat vaak heel geleidelijk en niet altijd bewust. Je gaat meer trainen, probeert beter op je voeding te letten en als je hard traint, heb je vaak ook iets minder trek rondom of tijdens de trainingen”, vervolgt Steunebrink.
RED-S komt zowel bij mannen als vrouwen voor en symptomen kunnen lijken op overtraindheid. “Sporters komen vaak bij me met vage klachten. Het is ook een beetje ongrijpbaar, want door de toename van het stresshormoon cortisol in je bloed, hoef je niet per se gewicht te verliezen door een energietekort. Cortisol kan namelijk zorgen voor meer vetopslag en heeft ook invloed op je schildklier waardoor je stofwisseling kan vertragen.”
Symptomen die wel kunnen wijzen op een energiedeficiëntie, zijn bijvoorbeeld het uitblijven van menstruatie bij vrouwen, het vaak koud hebben, het verminderen van de weerstand en regelmatig ziek zijn, sneller vermoeid zijn, terugkerende blessures en stressfracturen, een verminderd libido en schommelingen in humeur. Een langdurig energietekort kan uiteindelijk leiden tot problemen op de lange termijn zoals het ontwikkelen van hartklachten, botontkalking, schildklier- en vruchtbaarheidsproblemen.
RED-S kan ook ontstaan door een fixatie op gewicht, want hoe lichter, hoe beter de prestaties, is vaak de gedachte. “Dit is zeker niet altijd het geval”, waarschuwt Steunebrink. “Er is een keerpunt. Gewicht verliezen gaat soms ook ten koste van je spiermassa. En niet iedereen heeft een fysiek om heel mager te zijn. Soms ben je met een kilootje meer gewoon veel sterker. Dat zul je vooral op de fiets merken.”
Olympisch kampioen Kristiaan Blummefelt is daar een mooi voorbeeld van. “Hij laat zien dat je met een wat forser lichaam ook goed kunt presteren. Hij is onwijs sterk en is daardoor niet alleen een sterke fietser, maar ook nog eens krachtige loper. Hetzelfde geldt eigenlijk ook voor langebaanschaatsers. Met een goede bilpartij, ga je net wat harder”, vervolgt Steunebrink die ook werkzaam is als bondsarts voor de KNSB.
Steunebrink adviseert sporters om goed na te gaan of ze wel genoeg energie binnenkrijgen om alle trainingen vol te houden. “Timing is hierbij ook belangrijk. Als je vaak en intensief traint op een nuchtere maag, kan dat leiden tot een energietekort overdag, waardoor je in de avond kunt gaan snaaien. Het beste wat je kunt doen, is dit bespreken met een vertrouwd persoon, je trainer, huisarts of sportarts. Ook kan het verstandig zijn om met een voedingsdeskundige eens op een rijtje te zetten wat je eet en wat je nodig hebt om alle trainingen vol te houden.”
Want wie genoeg eet, zal niet alleen beter presteren, maar staat ook beter in zijn kracht. Niet alleen als sporter, maar ook in het dagelijks leven. Hardloper Bart van Nunen vertelt er openhartig over in een video van NOC*NSF. Hij had veel last van blessures, voelde zich vaak zwak, totdat hij in 2009 het roer om gooide. “Met ruim negen kilo erbij, loop ik alleen nog maar harder. Bovendien ben ik nu echt gelukkig. Dat komt niet eens omdat ik de Olympische Spelen heb gehaald. Nee, ik ben gelukkig omdat ik weer volledig mezelf ben en alle dingen kan doen die ik leuk vind.”
Nog niet
ingeschreven?
De redactie van Transition houdt jou graag op de hoogte van nieuwe artikelen, tips van onze Makers en sneak previews van nieuwe edities van het online magazine.
Deel dit artikel