Eerst even dit. Maag- en darmproblemen (winderigheid, diarree, obstipatie, een opgeblazen buik) komen veel voor onder triatleten. Maar liefst 80% van de triatleten zegt er regelmatig last van te hebben. Bij de meesten van ons heeft dat niets te maken met een allergie of intolerantie. Maar alles met het feit dat we nu eenmaal een sport doen waarbij we lang onderweg zijn en energie moeten innemen terwijl we ons de longen uit ons lijf fietsen en lopen. Ook wedstrijdspanning is een belangrijke oorzaak van maag- en darmklachten. Spanning kan er namelijk voor zorgen dat onze darmen extra actief worden of juist ‘op slot’ gaan. De reden hiervoor is dat een directe verbinding blijkt te bestaan tussen onze darmen en onze hersenen en stress en spanning directe invloed heeft op de productie van bepaalde stressgerelateerde hormonen, óók in onze darmen. Dé verklaring waarom je voor een wedstrijd (of intensieve training) bijvoorbeeld diarree kunt krijgen. Heb je te maken met inspanningsgerelateerde maag- en darmklachten dan is er dus niet direct reden om aan te nemen dat dit aan je voeding ligt.

Lees ook: Eet jezelf gezond

Soms kan voeding wél de oorzaak zijn van je klachten maar is er geen sprake van een allergie of intolerantie. Zo kunnen grote hoeveelheden vezels, pittig eten of vetrijke maaltijden zorgen voor een verhoogd risico op klachten. En soms is je lichaam gewoon onvoldoende getraind om (veel) suiker in te nemen tijdens inspanning. Onze maag- en darmen zijn namelijk ook trainbaar. Net zoals onze spieren moeten ze leren om energie op te nemen en te verwerken tijdens inspanning. Oefen je dat nooit en neem je tijdens een wedstrijd ineens liters sportdrank of een flink aantal energiegels, dan liggen maag- en darmklachten op de loer.
Tenslotte, zijn er nog een aantal redenen die kunnen zorgen voor maag- en darmklachten. Grote inname van alcohol (binge-drinking), het overslaan van maaltijden óf het juist consumeren van grote maaltijden, strakke kleding, een slechte nachtrust, onregelmatige eetmomenten, te weinig beweging, roken of overgewicht: allemaal factoren die kunnen zorgen voor maag- en darmklachten maar die niet veroorzaakt worden door een allergie of intolerantie. Ons lichaam heeft baat bij – hoe saai het ook klinkt – regelmaat en moderatie. Oftewel: regelmatige, niet al te grote maaltijden op ongeveer dezelfde momenten op de dag.

Behalve je voeding en andere leefstijlfactoren zijn er nóg een aantal andere zaken die bij kunnen dragen aan maag- en darmklachten. Zo kunnen reizigersdiarree, het (langdurig) gebruik van antibiotica (en de daarmee gepaarde afname van gezonde darmbacteriën) of ondervoeding (eventueel in combinatie met een eetstoornis) ook zorgen voor problemen. In de meeste gevallen zijn deze processen omkeerbaar. Wanneer je lichaam herstelt, je bacteriën weer worden gevoed en je lichaam gewend raakt aan meer voeding zullen ook de klachten verdwijnen. In zulke situaties is het extra belangrijk om geen voedingsgroepen van je menu te schrappen. Door een grote variatie aan producten te eten zal je lichaam juist gebruik kunnen maken van alle goede eigenschappen én weer wennen aan een gezond eetpatroon.

De klachten van een allergie of intolerantie lijken veel op elkaar. Bij een allergie treedt de reactie meestal binnen een paar minuten tot twee uur na inname op. Voorbeelden van klachten zijn jeuk, een loopneus, opgezwollen ogen, benauwdheid, darmklachten, eczeem of duizeligheid. In ernstige gevallen kan er ook anafylaxie optreden: een gevaarlijke, zeldzame allergie waarbij er long- en/of hartproblemen optreden. Dit komt het vaakst vorm bij een allergie voor pinda’s of noten. Bij een intolerantie worden er geen antistoffen geproduceerd. Het heeft dan dus ook geen zin om hiervoor een allergietest te doen. En een allergietest kan dus ook niet aantonen dat je ergens intolerant voor bent.

Op internet zijn tegenwoordig tal van zelftesten verkrijgbaar om te kijken of je een allergie hebt. Om te begrijpen waarom een zelftest geen zin heeft, moet je eerst weten hoe een allergie ontstaat. Wanneer schadelijke stoffen ons lichaam binnendringen gaat het lichaam antistoffen produceren. Deze noemen we immunoglobulines en ze zijn er in vijf varianten: IgA, IgD, IgE, IgG, en IgM. De variant die betrokken is bij het herkennen van allergenen (de eiwitten die een allergie veroorzaken) is IgE. Deze hecht zich aan cellen in ons lichaam (we noemen die mestcellen). Komt er een allergeen ons lichaam binnen dan krijgt de mestcel een signaal en gaat deze kapot. Er komen dan stoffen vrij (zoals histamine) die de allergische reactie veroorzaken. De testen die je online kunt kopen (zoals IgG4-testen, antilichaamonderzoeken, H-analyse, elektrodermale testen, imupro testen, vegatesten, haaranalyses, kinesiologie, bioresonantieonderzoek of cytotoxische testen) meten IgG. Dit is de antistof die het meest voorkomt in ons lichaam. Als we een maaltijd hebben gegeten is het normaal dat er kleine deeltjes, onverteerde eiwitten via onze darmen in bijvoorbeeld ons bloed komen. Het lichaam ziet ze dan als allergenen en zal wat IgG produceren. We merken hier niets van en krijgen dus ook geen allergische reactie (zoals bij de productie van IgE). Een test die IgG (of een vorm daarvan IgG4) meet na het eten van bepaalde voedingsmiddelen zegt niets over je gevoeligheid voor dit product. Veel thuistesten beloven dat er na het opsturen van wat bloed (met een prikje) gekeken wordt hoe je reageert op soms wel 100 verschillende etenswaren. De etenswaren die een grote IgG reactie laten zien zou je vervolgens moeten vermijden. De wetenschap zegt echter iets anders: een IgG reactie op een product is juist een normale reactie op de blootstelling aan het eten ervan en zorgt er juist voor dat je een product kunt én blijft tolereren. Zou je dit product vervolgens volledig vermijden dan kan het zijn dat er juist een intolerantie ontstaat.

Als er daadwerkelijk sprake is van een allergie of intolerantie is het goed om kritisch naar je voeding te kijken en zal je misschien bepaalde producten moeten laten staan. Maar pas op met het weglaten van (veel) producten. Niet alleen kan het compleet vermijden van een product er juist voor zogen dat je een intolerantie ontwikkelt. Ook kan het schrappen van bijvoorbeeld alle zuivel, alle gluten of tarwehoudende producten onnodig zorgen voor tekorten in je voeding. Producten die wél gluten bevatten zijn bijvoorbeeld vaker rijk aan vezels, vitaminen en mineralen dan producten die geen gluten bevatten. Ook kan zuivel belangrijke stoffen leveren die minder of niet aanwezig zijn in plantaardige vervangers.

Lees ook: Maag- en darmklachten voorkomen

• Over het gebruik van IgG testen
• Over de diagnose van voedselallergieën in het algemeen