KONA / NICE CALLING: Johannes Hemelrijk
Het lijkt nog ver weg: het Wereldkampioenschap Ironman op Hawaï en in Frankrijk. Het kampioenschap – dat dit jaar voor het eerst op twee locaties plaatsvindt – zal voor de mannen plaatsvinden op 10 september in het Franse Nice. De vrouwen staan 14 oktober aan de start in Kona. Transition houdt je op de hoogte van de voorbereidingen op deze titelstrijd. Nadat we eerder Lotte van Trigt spraken, is het nu de beurt aan Johannes Hemelrijk.
''Ik wilde nog van alles op sportief gebied, maar wat is er nog mogelijk als je diabetes hebt?”
Johannes Hemelrijk was 21 toen bij hem diabetes type 1 werd geconstateerd. Het was in een tijd dat de artsen adviseerden om intense sportbeoefening achterwege te laten. Flash forward to 2023: Hemelrijk plaatste zich in april in de Ironman Texas voor het wereldkampioenschap Ironman in Nice. “Het in balans houden van mijn bloedsuikerwaardes is voor mij echt de vierde discipline in de triathlon.”
Hij groeide op in de tijd dat de AVRO jaarlijks beelden uitzond van de Holland Triathlon in Almere en de Ironman Hawaii. Zelf deed hij aan wedstrijdzwemmen, maar hij droomde er van om ooit zelf mee te doen aan een hele triathlon. “Ik was een tiener toen ik voor de eerste keer een triathlon op televisie zag. Het waren de topjaren van de Holland Triathlon, echte helden vond ik die atleten. Later, als ik groot was, wilde ik dat ook.”
Toch verdwenen zijn sportieve ambities op de achtergrond toen hij na school ging werken en hij het uitgaansleven ontdekte. “Ik voelde me al een tijdje niet helemaal fit en toen bij mij diabetes type 1 werd geconstateerd, was dat wel een wake-upcall. Ik wilde nog van alles op sportief gebied, maar wat is er nog mogelijk als je diabetes hebt?”
Diabetes is een auto-immuunziekte waarbij je lichaam geen insuline, een stof die je bloedsuikergehalte in je bloed regelt, meer aanmaakt. Zijn artsen vonden dat hij intensief en lang sporten, maar snel moest vergeten. “Twintig jaar geleden stond veiligheid voorop. De wetenschap was nog niet zo ver toen en de inzichten waren anders. Triathlon werd gezien als een extreme sport, ik moest maar lekker rustig gaan wandelen en fietsen.”
Hemelrijk moest accepteren dat zijn leven voorgoed was veranderd, maar het bloed kruipt toch waar het niet gaan kan. Hij begon met hardlopen, en deed in 2005 mee aan een loop over 8,5 kilometer. Toen dat goed ging, ging hij verder kijken. “Het zou ook wel tof zijn als ik een marathon mee zou kunnen doen. Het was echt puzzelen in het begin en ik kreeg regelmatig een DNF achter mijn naam, maar ik durfde weer te dromen.”
''Triathlon werd gezien als een extreme sport, ik moest maar lekker rustig gaan wandelen en fietsen.
In 2009 stond hij aan de start van de Holland Triathlon, tegenwoordig de Challenge Almere-Amsterdam. De inzichten rond diabetes en sporten waren aan het veranderen. “In 2006 heeft Bas van de Goor zijn stichting opgericht om mensen met diabetes juist te laten gaan bewegen omdat dat een positief effect heeft op de bloedwaarden en medicijngebruik. Dat heeft de benadering van diabetes door artsen wel beïnvloed”, vertelt Hemelrijk die zelf ook ambassadeur is van de Bas van de Goor Foundation.
Toch was het nog pionieren in 2009. “Tegenwoordig kun je je insulinewaardes doormiddel van een sensor eenvoudig in de gaten houden op je telefoon. In 2009 ging dat nog met een vingerprik. Nadat ik mijn wetsuit had uitgedaan na het zwemmen, controleerde ik voor de eerste keer. En afhankelijk van de waarden moest ik iets eten, of insuline spuiten. Ook op de fiets nam ik mijn etui met insuline en injectiespuiten mee in mijn shirt en controleerde ik mijn waarden na iedere fietsronde van 60 kilometer. Sommige atleten keken dan ook raar op als ik ze voor deze zoveelste keer kwam inhalen”, lacht hij.
Hetzelfde ritueel volgde op het loopparkoers en ondanks al die stops, wist Hemelrijk te finishten in 11 uur en 12 minuten. Na Almere deed hij voornamelijk halve triathlons, en na een onderbreking van een paar jaar, richtte hij zijn pijlen op het wereldkampioenschap Ironman. Na een mislukte poging in 2018 in Cozumel, was het dit jaar in de Ironman Texas wel raak.
Sinds 2010 heeft Hemelrijk een insulinepomp die automatisch de toediening van insuline stopt als de glucosewaarde in het bloed te veel daalt. Op die manier worden zogenaamde hypo’s en hypers voorkomen. “Als je glucosewaarden te laag zijn, dan noem je dat een hypo. Je kunt zo’n hypo vergelijken met een hongerklop in het kwadraat”, legt Hemelrijk uit. “Ik moet dan snel iets zoets eten of drinken om de balans te herstellen. Als de bloedsuikerwaarden te hoog zijn, hyper, dan moet je insuline toedienen. Doe je dat niet op tijd, dan verzuurt je hele lijf.”
De pomp is echter niet waterdicht en kan tijdens het zwemmen dan ook niet gebruikt worden. “Eenmaal op de fiets kan ik mijn bloedsuikerwaardes via mijn telefoon die ik op het stuur bevestig, in de gaten houden, maar het eerste uur is altijd het spannendst. Ik kan het systeem tijdens het fietsen en lopen grotendeels zijn werk laten doen, maar ik moet toch ook zelf mijn waarden in de gaten houden, zodat ik eventueel handmatig bij kan sturen. Het in balans houden van mijn bloedsuikerwaardes is voor mij echt de vierde discipline in de triathlon.”
In Texas verliep zijn race tot en met het lopen volgens het boekje. Het zwemmen ging net boven het uur en de 180 kilometers op de fiets vlogen voorbij. Alleen de marathon liep anders dan hij zich had voorgesteld. Dat had deze keer niets met diabetes te maken trouwens. “Ik was vergeten mijn electrolytes mee te nemen, waardoor ik kramp kreeg en in de laatste ronde veel heb moeten wandelen. Het had dus wel iets sneller gekund, maar ik was zeker tevreden. Ik ben zeker niet de enige diabeet die aan triathlon doet, maar dat ik competitief binnen mijn agegroup ben en onder de tien uur ben gefinisht, daar ben ik gepast trots op.”
Hemelrijk finishte in Texas in 9 uur en 50 minuten en eindigde daarmee op de vijftiende plaats in zijn agegroup, een plek die geeft op een slot voor het wereldkampioenschap in Nice. “Het is helaas geen Hawaii, maar wie weet krijg ik deze kans niet zo snel meer. Ik ga er gewoon van genieten. Dit is een overwinning op mijn diabetes en iedereen die zich afvroeg of het wel verstandig is om dit te doen met mijn ziekte. Ik heb het toch maar mooi gedaan en dat wil ik eigenlijk iedere diabetespatiënt meegeven. Als je iets echt wilt, moet je er gewoon voor gaan.”
Marcia Jansen
Schrijft voor Transition over een breed scala aan onderwerpen, van gezondheid en training tot triathlon als lifestyle en interviews.
Nog niet
ingeschreven?
De redactie van Transition houdt jou graag op de hoogte van nieuwe artikelen, tips van onze Makers en sneak previews van nieuwe edities van het online magazine.
Deel dit artikel